Bu kitap genç nesillere çeliği tanıtmak için kaleme alınmış ve demir-çeliğin ilgi çekici tarihini, bugününü ve geniş kullanım alanlarını anlatan bir eserdir. Kitap, demir cevherlerinin doğada ne halde bulunduğunu, bunların devasa maden ocaklarında nasıl elde edildiğini, elde edilen cevherin ocaklarda nasıl eritildiğini ve üretilen sıvı metalin çeliğe nasıl dönüştürüldüğünü sürükleyici ve kolayca kavranan bir anlatımla okuyuculara sunuyor. Bol resimli ve tamamen renkli bu kitapta demir ve çeliğin kullanım alanları örnekleriyle gösteriliyor.

Demir elementi, sadece sanayide değil, doğada ve insan organizmasında da kritik bir rol oynar. Gezegenimiz demir bakımından son derece zengindir, çünkü yerkürenin çekirdeği büyük ölçüde demir ve nikel metallerinin bir karışımından oluşur. Ayrıca, yer kabuğu da demir bakımından oldukça zengindir ancak metalik halde nadiren bulunur. Mars'a gönderilen araştırma araçları, gezegenin yüzeyinde bulunan büyük miktardaki demir-oksijen bileşiklerinin mavi-kızıl tonunun kaynaklandığını ortaya çıkarmıştır. Bu bileşikler, bazı yerlerde yer kabuğundaki çatlaklar yoluyla yüzeye püskürtülen magmayla, yani erimiş kayalarla birlikte ortaya çıkar.

Demir, her kompleks hemoglobin molekülünün merkezinde bulunan ve oksijeni bağlama ve kandaki yolculuğunun sonunda serbest bırakma görevini üstlenen bir atom içerir. Ayrıca, bazı cevher yatakları belirli bakterilerin faaliyetleri sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu bakteriler, enerjiyi demir bileşiklerini havadaki oksijenle bağlayarak elde ederler. En büyük demir cevheri yatakları ise dünyanın oluşum sürecinde, çok küçük canlıların yardımıyla milyarlarca yıl önce meydana gelmiştir.

Dünyanın merkezinde bulunan sıvı demir, dünyanın dönmesiyle harekete geçirilen büyük ölçekli elektrik akımları oluşturur ve dünyanın manyetik alanını meydana getiren bu akımlardır. Demirin çeşitli mineral türleri, örneğin manyetit, siderit, limonit, pirit ve hematit, açıklanmış ve demirin uzay kafesi hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca, demirin en büyük düşmanı olan pasın nasıl oluştuğu ve nasıl önlenmesi gerektiği konuları ele alınmıştır.

Metinde, insanların ve demirin 6000 yıllık geçmişine, özellikle Hititlerin sır bilgilerine de açıklık getirilmiştir. Demirci ocaklarından ham demir elde etme ve çeliğin nasıl sertleştirildiği hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca, çeşitli çelik türleri, örneğin konvertör çeliği ve rafinasyon yoluyla çelik üretimi de açıklanmıştır.

Cevherin ön işlenmesi ve demire dönüşüm süreci anlatılmıştır. Elektrikle çelik üretimi, betonarme çelik, öngerilmeli çelik, paslanmaz çelik, bıçak çeliği, yapı çeliği, yay çeliği, invar çeliği, derin sıvama çeliği ve asite dayanıklı çelik gibi çeşitli çelik türlerine de değinilmiştir.

Metin ayrıca çelik modifikasyonu ve çevresel sürdürülebilirlik konularını ele almış, çeliğin haddelenmesi, demir dövme, presle ve çekiçle dövme, kesme ve kaynak, soğuk haddelenmiş çelik gibi işlemlere de değinmiştir.

Son olarak, "Çelik Dolu Bir Dünya" başlığında, demirin yaygın olarak kullanıldığı alanlardan bahsedilmiştir. Demiryolları, gemi inşası, tekerlekler, internet fiber optik gibi birçok kullanım alanı öne çıkarılmıştır.

Yazar: Dr. Rainer Kothe – VDEh Alman Çelik Enstitüsü

ÖZET İÇİN TIKLAYIN

Kitabın İndirimli Setleri

Çelik Tarih Seti

Çelik Eğitim Seti